Wikimedia Foundation

Wikimedia Foundation
Wikimedia Foundation, Inc.
Opgericht	20 juni 2003
Zetel	149 New Montgomery Street, 3rd Floor San Francisco, CA 94105 , Verenigde Staten
Personen
Oprichter	Jimmy Wales
Voorzitter	María Sefidari
Directeur	Katherine Maher[1]
Website

De Wikimedia Foundation Inc. (WMF) is een Amerikaans bedrijf zonder winstoogmerk (non-profit corporation) dat als doelstelling heeft, mensen wereldwijd te ondersteunen en te stimuleren om educatieve inhoud te verzamelen en te ontwikkelen onder een vrije licentie of voor het publiek domein en deze effectief en wereldwijd te verspreiden.^[2] De organisatie is wereldwijd bekend geworden door gebruik van wiki samenwerkingssoftware voor een online encyclopedie, Wikipedia. Sindsdien zijn meerdere projecten opgezet volgens hetzelfde concept, de meeste ook op basis van wiki-software.

De Wikimedia Foundation stelt technische en organisatorische infrastructuur ter beschikking aan bijdragers wereldwijd.^[3][4] De servers waarop de projecten van de Wikimedia Foundation draaien staan in America (Virginia, Texas, Californië), Singapore en Nederland.^[5]

Projecten

De Wikimedia Foundation is eigenaar van de hard- en software en rechtenhouder van de volgende projecten (interactieve websites):

• Wikipedia: encyclopedie
• Wiktionary: woordenboek met betekenissen, vertalingen, etymologie en uitspraak
• Wikiquote: collectie van citaten en spreekwoorden
• Wikibooks: handleidingen en vrije boeken
• Wikisource: bronteksten
• Wikidata: database
• Wikimedia Commons: centrale opslagplaats voor mediabestanden van de projecten
• Wikimedia Incubator: opstarten van nieuwe wiki's binnen Wikimedia
• Wikinews: nieuwsbron
• Wikispecies: catalogus van alle soorten levende wezens
• Wikivoyage: wereldwijde reisgids
• Wikiversiteit (Wikiversity): verzameling van vrije onderwijsprojecten
• Meta-Wiki: internationale website voor onderlinge samenwerking voor de projecten van Wikimedia
• Wikimania: een jaarlijkse internationale conferentie

Oprichting

De Wikimedia Foundation binnen de Wikimedia-beweging

Het bedrijf werd 20 juni 2003 opgericht in Florida door Jimmy Wales, directeur van Bomis Inc., toenmalig eigenaar en bedrijver van hard- en software en rechtenhouder van Wikipedia en voorloper Nupedia. Volgens de artikelen van oprichting is de nieuwe organisatie vrijgesteld van belastingbetaling.^[6] De naam "Wikipedia" is bedacht door Larry Sanger, de naam "Wikimedia" is bedacht door Sheldon Rampton, beide in een "WikiEN-l-mailinglist" bericht in respektievelijk januari 2001 en maart 2003.^[7][8]

Organisatie en financiering

De Board of Trustees, het bestuur van de Wikimedia Foundation, is het hoogste orgaan van de organisatie en heeft de hoogste beslissings- en handelingsbevoegdheden. Het bestuur houdt zich met name bezig met regelgeving binnen de organisatie, verantwoordelijkheid voor het algemeen beleid en dat op het gebied van fondsenwerving en aanwending van gelden.^[9][10] Het bestuur bestaat uit tien leden en wordt anno 2019 voorgezeten door María Sefidari.^[11] De Wikimedia Foundation heeft in diverse landen overeenkomsten gesloten met plaatselijke organisaties, "chapters" geheten, deze zijn door de overeenkomsten gecommitteerd aan dezelfde missie als de WMF. In Nederland is er sinds 2006 de Vereniging Wikimedia Nederland: in België bestaat sinds 2014 Wikimedia België. De Foundation zelf stelt op haar beurt vervolgens weer subsidies beschikbaar voor chapters, user-groups en projecten die de missie van de Wikimedia Foundation ondersteunen.

In totaal werkten anno 2016 circa 280 medewerkers voor de WMF. Deze medewerkers schrijven in principe zelf geen artikelen, maar zijn er voor het organisatorische werk en de technische structuur. Ze worden geleid door een directeur (Executive Director). Van maart 2016 tot 15 april 2021 is dat Katherine Maher, daarvoor waren dat Lila Tretikov (vanaf juni 2014) en Sue Gardner (vanaf december 2007).^[12]

Wikimedia is non-profit-organisatie: winst wordt volgens de statuten aan educatieve doelen besteed. De inkomsten bestaan bijna uitsluitend uit donaties en subsidies, grote sponsoren waren in 2019 Apple, Google, Microsoft, de Koning Boudewijn Stichting en de Nederlandse internetmiljardair Arnout Schuijff.^[13][14] Sinds aantreden van Katherine Maher als CEO (2016) bestaan er plannen om betaalde diensten te ontwikkelen voor bedrijven, organisaties en overheden en deze aan te bieden buiten de Wikimedia websites.^[15]

Wikimediagemeenschap

De Wikimedia Foundation en met haar gelieerde organisaties houden zich niet bezig met de inhoud van Wikimediaprojecten. Deze wordt wereldwijd gegenereerd door vrijwilligers die samen de Wikimediagemeenschap wordt genoemd. De Foundation is wel bevoegd regels vast te leggen die binnen haar organisatie gelden en op de websites die haar eigendom zijn. Voor elke taaleditie van Wikipedia of voor elk ander Wikimediaproject bestaan lokale- of projectgemeenschappen, deze kunnen eigen nadere regels en richtlijnen opstellen en handhaven.

Wikimedia-organisaties^[16]

De Wikimedia Foundation kan organisaties erkennen als Wikimedia-organisatie (in het Engels chapters of user-groups). Daarvoor wordt een overeenkomst afgesloten die de organisaties onder andere het recht geeft de logo's en namen te gebruiken en de doelstellingen van de Foundation te ondersteunen. Sommige van deze organisaties hebben een betrekking tot een bepaald land, andere hebben een thematische grondslag. Behalve landen zijn er ook kleinere regionale eenheden die een eigen vereniging hebben, bijvoorbeeld de stad New York.^[17]

De landelijke verenigingen ondersteunen de Wikimedia Foundation binnen een bepaald geografisch gebied. Zij doen dat op verschillende manieren: door het steunen van de fondsenwerving, het organiseren van nationale en lokale evenementen en activiteiten en het verspreiden van het gedachtegoed van Wikimedia. Zij bieden mogelijke partners een aanspreekpunt dat op de hoogte is van specifieke nationale omstandigheden en behoeften. De verenigingen zijn organisaties zonder enige juridische controle of verantwoordelijkheid voor de projecten van de Wikimedia Foundation en inhoud die is gepubliceerd. Omgekeerd heeft de Foundation een zekere controle over, en invloed op, de erkende verenigingen via de gesloten overeenkomsten en, indien van toepassing, de subsidievoorwaarden.

België en Nederland

Het gebouw in Utrecht waar het kantoor van Wikimedia Nederland gehuisvest is.

De besturen van Wikimedia België en Wikimedia Nederland worden elk gevormd door een klein team van personen, die dit werk tegen een onkostenvergoeding doen.^[18][19] In Nederland worden directeur en personeel volgens een professionele standaard betaald.

Gebied	Titel	Sinds
Argentinië	Wikimedia Argentina	1 september 2007
Australië	Wikimedia Australia	1 maart 2008
België	Wikimedia België vzw	10 oktober 2014[20]
Canada	Wikimedia Canada	24 mei 2011
Chili	Wikimedia Chile	16 juli 2011
Denemarken	Wikimedia Danmark	3 juli 2009
Duitsland	Wikimedia Deutschland	13 juni 2004
Estland	Wikimedia Eesti	31 augustus 2010
Finland	Wikimedia Suomi	21 september 2009
Frankrijk	Wikimédia France	23 oktober 2004
Hongarije	Wikimédia Magyarország	27 september 2008
India	Wikimedia India	3 januari 2011
Indonesië	Wikimedia Indonesia	7 oktober 2008
Israël	Wikimedia Israel	26 juni 2006
Italië	Wikimedia Italia	17 juni 2005
Macau	澳門維基媒體協會	24 april 2011
Noord-Macedonië	Викимедија Македонија	21 september 2009
Mexico	Wikimedia México	3 augustus 2011
Nederland	Wikimedia Nederland	27 maart 2006
New York (stad)	Wikimedia New York City	12 januari 2009
Noorwegen	Wikimedia Norge	23 juni 2007
Oekraïne	Вікімедіа Україна	3 juli 2009
Oostenrijk	Wikimedia Österreich	26 februari 2008
Polen	Wikimedia Polska	18 november 2005
Portugal	Wikimedia Portugal	3 juli 2009
Rusland	Викимедиа РУ	24 mei 2008
Servië	Wikimedia Serbia	3 december 2005
Spanje	Wikimedia España	7 februari 2011
Taiwan	中華民國維基媒體協會	4 juli 2007
Tsjechië	Wikimedia Česká republika	6 maart 2008
Verenigd Koninkrijk	Wikimedia UK	12 januari 2009
Zweden	Wikimedia Sverige	11 december 2007
Zwitserland	Wikimedia CH	14 mei 2006

Externe links

Commons heeft mediabestanden in de categorie Wikimedia Foundation.

• (en) Website Wikimedia Foundation - About
• (en) Projecten van Wikimedia Foundation
• (en) Pagina voor Foundation bestuurszaken

Wikimedia Foundation

Projecten: Wikimedia Commons · Meta-Wiki · Wikibooks · Wikidata · Wikinieuws · Wikipedia · Wikiquote · Wikisource · Wikispecies · Wiktionary · Wikiversity · Wikivoyage · Incubator Wikipedia per taal: Afrikaans · Albanees · Arabisch · Armeens · Baskisch · Bretons · Bulgaars · Catalaans · Cebuano · Chinees · Deens · Duits · Engels · Esperanto · Estisch · Fins · Frans · Fries · Georgisch · Grieks · Hebreeuws · Hindi · Hongaars · IJslands · Indonesisch · Italiaans · Jiddisch · Japans · Javaans · Kazachs · Koreaans · Kroatisch · Latijn · Lets · Limburgs · Litouws · Luxemburgs · Macedonisch · Maleis · Mongools · Napolitaans · Nederlands · Nedersaksisch · Noors · Oekraïens · Papiaments · Perzisch · Pools · Portugees · Roemeens · Russisch · Servisch · Schots · Siciliaans · simpel Engels · Sloveens · Slowaaks · Spaans · Thai · Tibetaans · Tsjechisch · Turks · Vietnamees · Waray-Waray · Welsh · Zeeuws · Zweeds — lijst van Wikipedia's Zie ook: Wikimedia België · Wikimedia Nederland · Wiki Loves Monuments · Wikimania · MediaWiki · wiki's · QRpedia · geschiedenis van Wikipedia