Voorzitter van de Tweede Kamer

  1. Startpagina
  2. Nederlandse Wikipedia
  3. Voorzitter van de Tweede Kamer
Voorzitter van de Tweede Kamer
In gebruik sinds:
Periode: 1815 – heden
Voorzitter Vera Bergkamp 2021
Kantoor
Aanspreekvorm voorzitter
Zijne/Hare excellentie (diplomatiek)
Residentie Den Haag
Benoemer Tweede Kamer der Staten-Generaal
Ambtstermijn tot het einde van de zittingsperiode van de Tweede Kamer
Geschiedenis
Eerste Jan Elias Nicolaas van Lynden van Hoevelaken
Ontstaan in 21 september 1815
Huidige Vera Bergkamp
Sinds 7 april 2021
Overig
Salaris €126.975,48 (2021)
Website [1]
Portaal  Portaalicoon   Politiek
Nederland

De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal is een van de 150 leden van de Tweede Kamer der Staten-Generaal in Nederland en is verkozen om de vergaderingen van de Tweede Kamer te leiden. Tevens is hij of zij voorzitter van het Presidium van de Tweede Kamer en de Commissie voor de Werkwijze.

Taken

Naast de plichten en taken van een gewoon Kamerlid heeft de voorzitter van de Tweede Kamer een divers takenpakket. Ten eerste leidt de voorzitter de vergaderingen van de Tweede Kamer. Dit betekent dat de voorzitter de vergaderingen opent en sluit en tijdens de vergaderingen bepaalt wie het woord voert. De leden van de Tweede Kamer en de ministers en staatssecretarissen spreken in de Tweede Kamer nooit direct tegen elkaar, maar altijd via de voorzitter. Een van de redenen hiervan is dat het theoretisch gezien niet mogelijk is om boos te worden op de persoon met wie men in debat is. Men spreekt tenslotte tegen de voorzitter die onpartijdig is.

Net als alle andere leden van de Tweede Kamer neemt ook de voorzitter deel in de stemmingen van de Kamer. Naast het leiden van de vergaderingen vertegenwoordigt de voorzitter ook de Tweede Kamer als geheel, bijvoorbeeld bij ceremonies en bij bezoek van buitenlandse staatshoofden en andere hoogwaardigheidsbekleders.

Vanaf 1919 kan een voorzitter een spreker het woord ontnemen, zonder daarvoor de toestemming van de Kamer nodig te hebben. Het woord kan ontnomen worden als de spreker bijvoorbeeld beledigingen uit. De voorzitter kan ook besluiten om uitspraken niet in de Handelingen op te nemen, bijvoorbeeld bij bewoordingen die beledigend zijn. Ook kan de voorzitter sinds dat jaar tuchtrechtelijk optreden tegen een spreker die de wet overtreedt.[1]

Als voorzitter van het Presidium speelt de voorzitter van de Tweede Kamer ook een rol bij het vaststellen van de begroting van de Tweede Kamer, het vaststellen van de agenda van de Kamer en de benoeming van het personeel van de Tweede Kamer.

Ondersteuning

De voorzitter wordt ondersteund in zijn of haar taken door een team van ondervoorzitters, verdeeld in een eerste ondervoorzitter, tweede ondervoorzitter en de overige ondervoorzitters, welke ook allemaal leden van de Tweede Kamer zijn. In het geval dat de voorzitter niet in staat is een vergadering te leiden (de voorzitter is afwezig of neemt zelf deel aan het debat) wordt de vergadering geleid door de eerste ondervoorzitter.

Regelgeving

Regelmatig hebben vergaderingen geheel of gedeeltelijk een ander Kamerlid als voorzitter. Er zijn vaste ondervoorzitters die allemaal lid zijn van de Kamer, maar er treedt ook regelmatig een ander Kamerlid op als voorzitter. De voorzitter blijft lid van zijn of haar fractie en woont de fractievergaderingen bij. De voorzitter heeft in de plenaire zaal een stoel met een rugleuning die hoger en breder is dan die van de andere stoelen in de Tweede Kamer.

Pas sinds 1922 is het voorzitterschap van de Tweede Kamer een bezoldigde functie.[2]

Verkiezing voor 1983

Vanaf de instelling van de Tweede Kamer in 1815 werd de voorzitter gekozen door de Tweede Kamer en benoemd door de Kroon. Aan het begin van ieder zittingsjaar stelde de Kamer een lijst met drie kandidaten samen die aan de koning werd aangeboden om één ervan te benoemen. De drie kandidaten waren gerangschikt naar voorkeur van de Kamer. Zo stemde men eerst over de als eerste geplaatste, vervolgens over de als tweede geplaatste en ten slotte over de als derde geplaatste kandidaat. Per stemming was een absolute meerderheid van de aanwezige Kamerleden nodig om te worden verkozen. De benoeming door de koning was louter symbolisch, zonder uitzondering werd altijd de eerst geplaatste van de lijst benoemd. Mocht een voorzitter afwezig zijn dan werden de honneurs waargenomen door het oudste aanwezige Kamerlid.

Verkiezing na 1983

Met de uitbreiding van het presidium is er verandering gekomen in procedure die leidt tot de verkiezing van de voorzitter van de Tweede Kamer. Bij de wijziging van de Grondwet in 1983 werd opgenomen dat de Kamer zelf een voorzitter benoemt. Tevens is toen bepaald dat een voorzitter niet langer voor slechts één zittingsjaar zetelde, maar voor een gehele kabinetsperiode. Dat gebeurt in beginsel kort na de installatie van een nieuwe Kamer. De leden van de Tweede Kamer kiezen de voorzitter uit hun midden door schriftelijke en geheime stemming. De Tweede Kamer koos daarbij voor een open procedure. Een voorzitter wordt gekozen bij absolute meerderheid van stemmen.

Per 2016 is de stemprocedure als volgt: in de eerste twee stemronden kan ook gekozen worden uit Kamerleden die zich niet kandidaat hebben gesteld. Een eventuele derde stemming wordt gehouden tussen maximaal vier kandidaten. Als in de tweede stemronde op niet meer dan vier personen gestemd is, doen in de derde stemronde alleen de twee kandidaten mee die de meeste stemmen behaald hebben. Eventueel is er een vierde stemronde met maximaal twee kandidaten. Mocht dan nog niemand gekozen zijn, dan wordt geloot.

De stemmingen vanaf 2002 verliepen als volgt:

2002

Na het terugtreden van Jeltje van Nieuwenhoven (PvdA), die tijdelijk haar fractie ging leiden, was de VVD'er Frans Weisglas vanaf 16 mei 2002 waarnemend voorzitter van de Tweede Kamer. Op 28 mei van dat jaar werd hij tot voorzitter gekozen door in een stemming Jim Janssen van Raaij (LPF) en partijgenote Annemarie Jorritsma-Lebbink te verslaan. Weisglas deed mee op eigen titel. Zijn partij had alleen Jorritsma gekandideerd.[3]

2003

Bij de verkiezingen van 2003 werd Weisglas herkozen. Tegenkandidaten waren Thom de Graaf (D66) en Gerda Verburg (CDA).

2006

In 2006 hadden Henk Kamp (VVD), Maria van der Hoeven (CDA) en Gerdi Verbeet (PvdA) zich kandidaat gesteld. Nadat in de eerste twee stemronden geen van de kandidaten een meerderheid hadden gehaald, viel Kamp af omdat hij de minste stemmen had. In de derde ronde versloeg backbencher Verbeet Van der Hoeven met 78 tegen 66 stemmen.

2010

In 2010 stelden Charlie Aptroot (VVD) en zittend voorzitter Gerdi Verbeet (PvdA) zich verkiesbaar. Aptroot was sinds 2003 en Verbeet sinds 2001 met een korte pauze in 2002 lid van de Tweede kamer. Verbeet werd herkozen met een ruime meerderheid van 94 van de 148 stemmen.

2012

Na het vertrek van Verbeet in 2012 stelden Khadija Arib (PvdA), Gerard Schouw (D66) en Anouchka van Miltenburg (VVD) zich kandidaat.[4] Nadat na de eerste ronde niemand een absolute meerderheid achter zich had staan, kwam er een tweede stemronde. Omdat Schouw in de tweede ronde de minste stemmen kreeg, viel hij af. Tussen de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 en de benoeming van de nieuwe Kamervoorzitter trad Martin Bosma (PVV) als laatst afgetreden (tweede) oud-ondervoorzitter op als tijdelijk voorzitter. Na drie stemrondes werd Van Miltenburg verkozen tot nieuwe Kamervoorzitter.

2016

Van Miltenburg trad op 12 december 2015 af als Kamervoorzitter omdat haar functioneren onder druk was komen te staan na de vernietiging door haar van een kopie van een klokkenluidersbrief over de 'Teevendeal'. Zij was de eerste die tussentijds aftrad. Khadija Arib (PvdA) nam hierna het voorzitterschap waar. Op 13 januari 2016 werd Arib gekozen tot nieuwe voorzitter van de Tweede Kamer. De andere kandidaten waren Madeleine van Toorenburg (CDA), Martin Bosma (PVV) en Ton Elias (VVD). Arib versloeg op 13 januari 2016 in de vierde schriftelijke stemronde Elias met respectievelijk 83 en 51 stemmen. Arib was de eerste voorzitter met een dubbele nationaliteit (Marokkaans en Nederlands).

2017

Na de Kamerverkiezingen van 15 maart 2017 trad Arib op als tijdelijk voorzitter. Ze werd herkozen als vaste voorzitter in een plenair debat op 29 maart 2017. Arib was de enige kandidaat en kreeg in de schriftelijke stemronde 111 van de 141 uitgebrachte stemmen.

2021

Na de Tweede Kamerverkiezingen van 15-17 maart 2021 was Arib tijdelijk voorzitter. Op 7 april 2021 werd Vera Bergkamp (D66) in de eerste schriftelijke stemronde verkozen met 74 van de 139 geldig uitgebrachte stemmen. Vijf stemmen waren ongeldig. De andere kandidaten waren Khadija Arib (PvdA) en Martin Bosma (PVV); zij kregen respectievelijk 38 en 27 stemmen.[5]

Zie ook

Informatie

Artikel Voorzitter van de Tweede Kamer in de Nederlandse Wikipedia nam de volgende plaatsen in de lokale populariteitsranglijst in beslag:

Over de pagina

De gepresenteerde inhoud van het Wikipedia-artikel werd in 2021-06-14 geëxtraheerd op basis van https://nl.wikipedia.org/?curid=552397