Tweede Kamerverkiezingen 2023

Tweede Kamerverkiezingen 2023
	Stemformulier met 24 van de 26 partijen
Datum	22 november 2023
Land	Nederland
Te verdelen zetels	150
Opkomst	77,74%
Resultaat
Grootste partij	PVV
Vorige kabinet	Rutte IV
	■ SP: 5 zetels ■ GL-PvdA: 25 zetels ■ DENK: 3 zetels ■ PvdD: 3 zetels ■ D66: 9 zetels ■ Volt: 2 zetels ■ NSC: 20 zetels ■ SGP: 3 zetels ■ CU: 3 zetels ■ CDA: 5 zetels ■ VVD: 24 zetels ■ FVD: 3 zetels ■ BBB: 7 zetels ■ JA21: 1 zetel ■ PVV: 37 zetels
Opvolging verkiezingen
Portaal	Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 2023 waren vervroegde verkiezingen in Nederland voor de Tweede Kamer der Staten-Generaal en werden gehouden op 22 november.^[2] Vanwege de val van het kabinet-Rutte IV in juli dat jaar, kwamen ze in de plaats van die in maart 2025.

Deelnemende partijen

Bij het centraal stembureau leverden 29 partijen een kandidatenlijst in.^[3] Jezus Leeft, Partij voor Ontwikkeling en een blanco lijst met als eerste kandidaat G. Sterenborg voldeden niet aan de voorwaarden omdat zij onvoldoende ondersteuningsverklaringen hadden ingediend, waardoor er 26 politieke partijen werden toegelaten. Hiervan waren twintig verkiesbaar in alle twintig kieskringen, drie in alle behalve Bonaire en drie in een kleiner aantal.^[4]

GroenLinks en de Partij van de Arbeid (PvdA) vormden een gezamenlijke kandidatenlijst onder de naam GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA). BoerBurgerBeweging (BBB), Forum voor Democratie (FVD) en GroenLinks-PvdA dienden lijstengroepen in, waarbij enkele kandidaten alleen in een of enkele kieskringen deelnamen. Alle andere partijen traden aan met een kandidatenlijst die in alle kieskringen dezelfde was.

Lijst^[a]	Partij^[b]	Lijsttrekker	Kieskringen /20
1	VVD	Dilan Yeşilgöz-Zegerius	20
2	D66	Rob Jetten	20
3	GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA)	Frans Timmermans	20
4	PVV (Partij voor de Vrijheid)	Geert Wilders	20
5	CDA	Henri Bontenbal	20
6	SP (Socialistische Partij)	Lilian Marijnissen	20
7	Forum voor Democratie	Thierry Baudet	20
8	Partij voor de Dieren	Esther Ouwehand	20
9	ChristenUnie	Mirjam Bikker	20
10	Volt	Laurens Dassen	20
11	JA21	Joost Eerdmans	20
12	Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)	Chris Stoffer	20
13	DENK	Stephan van Baarle	20
14	50PLUS	Gerard van Hooft	20
15	BBB	Caroline van der Plas	20
16	BIJ1	Edson Olf	20
17	Piratenpartij - De Groenen	Mark van Treuren	20
18	BVNL / Groep Van Haga	Wybren van Haga	20
19	Nieuw Sociaal Contract	Pieter Omtzigt	20
20	Splinter	Femke Merel van Kooten-Arissen	20
21	LP (Libertaire Partij)	Tom van Lamoen	19^[c]
22	LEF - Voor de Nieuwe Generatie	Daniël van Duijn	19^[c]
23	Samen voor Nederland	Michael Reijinga	19^[c]
24	Nederland met een PLAN	Kok Chan	17^[d]
25	PartijvdSport	Anne Marie van Duivenboden	11^[e]
26	Politieke Partij voor Basisinkomen	Sepp Hannen	8^[f]

Uitslag

De Kiesraad hield op 1 december 2023 een openbare zitting waarin de officiële uitslag bekend werd gemaakt.^[1]

Opkomst en kiesdeler

	2021		2023
	# stemmen	%	# stemmen	%
Kiesgerechtigden	13.293.186		13.473.750
Niet opgekomen	2.830.509	21,29^[g]	2.998.611	22,26^[g]
Opkomst	10.462.677	78,71^[g]	10.475.139	77,74^[g]
Ongeldige stemmen	22.652	0,22^[h]	22.821	0,22^[h]
Blanco stemmen	17.173	0,16^[h]	19.656	0,19^[h]
Geldige stemmen	10.422.852	99,62^[h]	10.432.662	99,59^[h]
Kiesdeler	69.486	0,67^[i]	69.551	0,67^[i]

Verkiezingsuitslag

Partij^[b]		2021			2023			verschil
Partij^[b]		#stemmen	%^[i]	zetels	#stemmen	%^[i]	zetels	%-punt	zetels
	PVV (Partij voor de Vrijheid)	1.124.482	10,79	17	2.450.855	23,49	37	+12,70	+20

	Partij van de Arbeid (P.v.d.A.)^[j]	597.192	5,73	9
	GROENLINKS^[j]	537.308	5,16	8
	GROENLINKS / Partij van de Arbeid (PvdA)^[j]	-	-	-	1.643.032	15,75	25
subtotaal		1.134.500	10,88	17	1.643.032	15,75	25	+4,86	+8

	VVD	2.279.130	21,87	34	1.589.518	15,24	24	-6,63	-10
	Nieuw Sociaal Contract	-	-	-	1.343.292	12,88	20	+12,89	+20
	D66	1.565.861	15,02	24	656.290	6,29	9	-8,73	-15
	BBB	104.319	1,00	1	485.551	4,65	7	+3,65	+6
	CDA	990.601	9,50	15	345.821	3,31	5	-6,19	-10
	SP (Socialistische Partij)	623.371	5,98	9	328.225	3,15	5	-2,83	-4
	DENK	211.237	2,03	3	246.764	2,37	3	+0,34	0
	Partij voor de Dieren	399.750	3,84	6	235.148	2,26	3	-1,58	-3
	Forum voor Democratie	523.083	5,02	8	232.963	2,23	3	-2,79	-5
	Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)	215.249	2,07	3	217.270	2,08	3	+0,02	0
	ChristenUnie	351.275	3,37	5	212.532	2,03	3	-1,33	-2
	Volt	252.480	2,42	3	178.802	1,71	2	-0,71	-1
	JA21	246.620	2,37	3	71.345	0,68	1	-1,68	-2
	BVNL / Groep Van Haga	-	-	-	52.913	0,51	0	+0,51	0
	50PLUS	106.702	1,02	1	51.043	0,49	0	-0,53	-1
	BIJ1	87.238	0,84	1	44.253	0,42	0	-0,41	-1
	Splinter	30.328	0,29	0	12.838	0,12	0	-0,17	0

	Piratenpartij^[k]	22.816	0,22	0
	De Groenen^[k]	119	0,00	0
	Piratenpartij - De Groenen^[k]	-	-	-	9.117	0,09	0
subtotaal		22.935	0,22	0	9.117	0,09	0	-0,13	0

	Nederland met een PLAN	-	-	-	5.487	0,05	0	+0,05	0
	Samen voor Nederland	-	-	-	5.325	0,05	0	+0,05	0
	LEF - Voor de Nieuwe Generatie	-	-	-	5.122	0,05	0	+0,05	0
	LP (Libertaire Partij)	5.546	0,05	0	4.152	0,04	0	-0,01	0
	PartijvdSport	-	-	-	3.966	0,04	0	+0,04	0
	Politieke Partij voor Basisinkomen	-	-	-	1.038	0,01	0	+0,01	0
overige partijen in 2021		148.145	1,42	0	-	-	-	-1,42	0
Totaal		10.422.852	100.00	150	10.432.662	100.00	150	0.00	0

Gekozen leden

Eén kandidaat werd uitsluitend benoemd verklaard op basis van het op haar uitgebrachte aantal voorkeurstemmen, Danielle Hirsch (GL-PvdA); vanwege haar plaats op de lijst zou zij niet benoemd zijn.

Hertelling

De 'commissie voor het onderzoek van de Geloofsbrieven' constateerde in vier stembureaus in Tilburg "onverklaarbare telverschillen" van meer dan 2%. De Tweede Kamer moest op zaterdag 2 december van reces terugkomen om te stemmen over een voorstel voor hertelling van de stemmen bij deze vier stembureaus. Dit is een unieke situatie in de recente parlementaire geschiedenis van Nederland.^[5] De Tweede Kamer stemde in met hertelling bij de vier stembureaus.^[6]

Zie ook

Bronnen

Uitgebreide verkiezingskalender Tweede Kamerverkiezing 2023, www kiesraad.nl

Noten

↑ Klik op het lijstnummer om de kandidatenlijst van de betreffende partij te zien.
↑ ^a ^b Naamgeving van de partijen conform de vermelding in het register.
↑ ^a ^b ^c Nam deel in alle kieskringen, behalve in de kieskring 20 (Bonaire).
↑ Nam deel in alle kieskringen, behalve in de kieskringen 3 (Assen), 16 (Middelburg) en 20 (Bonaire).
↑ Nam deel in alle kieskringen, behalve in 1 (Groningen), 2 (Leeuwarden), 3 (Assen), 5 (Lelystad), 7 (Arnhem), 12 ('s-Gravenhage), 13 (Rotterdam), 16 (Middelburg) en 20 (Bonaire).
↑ Nam alleen deel in de kieskringen 2 (Leeuwarden), 5 (Lelystad), 8 (Utrecht), 9 (Amsterdam), 12 ('s Gravenhage), 15 (Leiden), 17 (Tilburg) en 18 ('s-Hertogenbosch).
↑ ^a ^b ^c ^d % van het aantal kiesgerechtigden.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f % van het aantal uitgebrachte stemmen.
↑ ^a ^b ^c ^d % van het aantal geldige stemmen.
↑ ^a ^b ^c In 2023 gemeenschappelijke lijst van GroenLinks en PvdA.
↑ ^a ^b ^c In 2023 gemeenschappelijke lijst van Piratenpartij en De Groenen.

Referenties

↑ ^a ^b Kiesraad, Kiesraad stelt uitslag Tweede Kamerverkiezing 22 november 2023 vast. www.kiesraad.nl (1 december 2023). Geraadpleegd op 1 december 2023.
↑ Kiesraad, 22 november 2023 vervroegde verkiezingen Tweede Kamer. www.kiesraad.nl (14 juli 2023). Geraadpleegd op 14 september 2023.
↑ 29 partijen leveren kandidatenlijst in voor Tweede Kamerverkiezing, www.kiesraad.nl, 10 oktober 2023
↑ 26 partijen nemen deel aan Tweede Kamerverkiezing (13 oktober 2023), Kiesraad. Geraadpleegd op 14 oktober 2023.
↑ Tweede Kamer terug van reces om hertelling bij vier stembureaus. RTL Nieuws (1 december 2023). Geraadpleegd op 2 december 2023.
↑ Tweede Kamer stemt in met hertellingen in vier stembureaus Tilburg Nos.nl, 2 december 2023

[5] Klik op het lijstnummer om de kandidatenlijst van de betreffende partij te zien.

[naamgeving-6] Naamgeving van de partijen conform de vermelding in het register.

[minus_20-7] Nam deel in alle kieskringen, behalve in de kieskring 20 (Bonaire).

[8] Nam deel in alle kieskringen, behalve in de kieskringen 3 (Assen), 16 (Middelburg) en 20 (Bonaire).

[9] Nam deel in alle kieskringen, behalve in 1 (Groningen), 2 (Leeuwarden), 3 (Assen), 5 (Lelystad), 7 (Arnhem), 12 ('s-Gravenhage), 13 (Rotterdam), 16 (Middelburg) en 20 (Bonaire).

[10] Nam alleen deel in de kieskringen 2 (Leeuwarden), 5 (Lelystad), 8 (Utrecht), 9 (Amsterdam), 12 ('s Gravenhage), 15 (Leiden), 17 (Tilburg) en 18 ('s-Hertogenbosch).

[kiesgerechtigden-11] % van het aantal kiesgerechtigden.

[opkomst-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f % van het aantal uitgebrachte stemmen.

[geldig-13] % van het aantal geldige stemmen.

[gl-pvda-14] In 2023 gemeenschappelijke lijst van GroenLinks en PvdA.

[pp-groenen-15] In 2023 gemeenschappelijke lijst van Piratenpartij en De Groenen.

[kiesraad_uitslag-1] Kiesraad, Kiesraad stelt uitslag Tweede Kamerverkiezing 22 november 2023 vast. www.kiesraad.nl (1 december 2023). Geraadpleegd op 1 december 2023.

[2] Kiesraad, 22 november 2023 vervroegde verkiezingen Tweede Kamer. www.kiesraad.nl (14 juli 2023). Geraadpleegd op 14 september 2023.

[3] 29 partijen leveren kandidatenlijst in voor Tweede Kamerverkiezing, www.kiesraad.nl, 10 oktober 2023

[4] 26 partijen nemen deel aan Tweede Kamerverkiezing (13 oktober 2023), Kiesraad. Geraadpleegd op 14 oktober 2023.

[16] Tweede Kamer terug van reces om hertelling bij vier stembureaus. RTL Nieuws (1 december 2023). Geraadpleegd op 2 december 2023.

[17] Tweede Kamer stemt in met hertellingen in vier stembureaus Tilburg Nos.nl, 2 december 2023

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[b]

[c]

[d]

[e]

[f]

[g]

[h]

[i]

[j]

[k]

[5]

[6]

Algemeen:	1848 · 1850 · 1853 · 1866 · 1868 · 1884 · 1886 · 1887 · 1888 · 1891 · 1894 · 1897 · 1901 · 1905 · 1909 · 1913 · 1917 · 1918 · 1922 · 1925 · 1929 · 1933 · 1937 · 1946 · 1948 · 1952 · 1956 · 1959 · 1963 · 1967 · 1971 · 1972 · 1977 · 1981 · 1982 · 1986 · 1989 · 1994 · 1998 · 2002 · 2003 · 2006 · 2010 · 2012 · 2017 · 2021 · 2023
Periodiek:	1852 · 1854 · 1856 · 1858 · 1860 · 1862 · 1864 · 1866 · 1869 · 1871 · 1873 · 1875 · 1877 · 1879 · 1881 · 1883
	Periodieke verkiezingen werden gehouden in een kiesdistrict waar de zittingstermijn van een lid (vier jaar) afliep. Gemiddeld was in de periode 1848-1888 bij periodieke verkiezingen de helft van de Tweede Kamerleden aftredend. Bij algemene verkiezingen in deze periode, na ontbinding van de Tweede Kamer, werden alle Kamerleden opnieuw gekozen, evenals in het tijdvak vanaf 1888.