Nederlandse Omroep Stichting

NOS
Volledige naam	Nederlandse Omroep Stichting
Opgericht	29 mei 1969
Doelgroep	geheel Nederland
Voorzitter	Johan van der Werf
Leden	geen
Land	Nederland
Hoofdzetel	Media Park, Hilversum
Televisiezender(s)	NPO 1, 2, 3
Radiozender(s)	NPO Radio 1, 2, 3FM, 4, 5, Soul & Jazz
	Officiële website
Portaal	Media

De Nederlandse Omroep Stichting (NOS) is een in de Mediawet vastgelegde publieke omroep, die tot taak heeft het media-aanbod voor de landelijke publieke mediadienst te verzorgen op het gebied van nieuws, sport en evenementen, dat zich bij uitstek leent voor gezamenlijke verzorging.^[1] Tevens is zij wettelijk verantwoordelijk voor een aantal radio-, televisie-, teletekst- en internettaken. De NOS wordt deels of volledig gefinancierd door de Nederlandse overheid.

De NOS-programma's vloeien voort uit de wettelijke taak van de NOS, die is vastgelegd in de Mediawet, waarin staat dat de NOS programma's moet maken die zich bij uitstek lenen voor gezamenlijke verzorging. Hiertoe behoren programma's met een hoge frequentie en een vaste regelmaat, met een algemeen dienstverlenend karakter of die met een doelmatiger inzet van omroepmiddelen beter gezamenlijk tot stand kunnen worden gebracht. In het Mediabesluit worden deze programma's verder uitgewerkt, waarbij onder andere de dagelijkse nieuwsvoorziening, de parlementaire verslaggeving, de verslaggeving van nationale feest- en gedenkdagen en de actuele sportverslaggeving worden genoemd.

Zo'n zevenhonderd journalisten en andere medewerkers verzorgen de (dagelijkse) uitzendingen van het NOS Journaal (op radio en televisie), het NOS Jeugdjournaal, NOS Studio Sport, NOS Langs de Lijn, Met het Oog op Morgen, het Radio 1 Journaal, NOS op 3 en diverse nieuws- en sportevenementen. Daarnaast verzorgt de NOS actuele informatie op NOS Teletekst en op internet via www.nos.nl. De NOS zond in 2015 in totaal 5349 uur televisie en 4270 uur radio uit.^[2] Naast de eigen programma's verzorgt de NOS de onderlinge samenwerking en coördinatie van de publieke omroep op radio en televisie bij calamiteiten en grote nieuwsgebeurtenissen.

Geschiedenis

Het NOS Journaal in 1974 met nieuwslezer Rien Huizing

De Nederlandse Omroep Stichting (NOS) is op 29 mei 1969 ontstaan uit de vroegere Nederlandse Televisie Stichting (NTS), opgericht in 1951 en de Nederlandse Radio Unie (NRU). Laatstgenoemde is ontstaan in 1947 nadat na twee jaar nationale omroep (Radio Herrijzend Nederland) de publieke omroepverenigingen terugkeerden. Het bekende logo van de NOS, met de ronde en stompe hoeken dat tot 2005 het beeldmerk vormde was ontworpen door Johan Volkerijk. Vanaf 1969 verzorgde de NOS niet alleen radio- en televisieprogramma's die een maatschappelijk doel dienden, maar leverde, ontwikkelde en bouwde de NOS ook alle technische faciliteiten die nodig waren voor de realisatie van radio- en televisieprogramma's. Zo beheerde het Facilitair Bedrijf van de NOS alle radio- en televisiestudio's, reportagewagens (8 grote en 12 kleinere radioreportagewagens en 12 grote meercamerawagens en 9 eencamerawagens voor televisie), het decorbouwatelier en de omroepkoren en orkesten waaronder het Metropole Orkest. De NOS vertegenwoordigde ook de Nederlandse omroepen in het buitenland, door bijvoorbeeld producties van de omroepen aan te bieden op beurzen. Omgekeerd kocht de NOS buitenlandse producties in voor de zendgemachtigden. Begin jaren 80 waren er 2100 mensen werkzaam bij het Facilitair Bedrijf van de NOS.

Op 1 januari 1988, bij de inwerkingtreding van een nieuwe mediawet, waren deze taken overgedragen aan het commercieel opererende Nederlands Omroepproduktie Bedrijf (NOB), dat eind 2007 werd opgesplitst, waarbij een groot aantal televisiestudio's in het Studiocentrum op het Media Park en de televisiereportagewagens werden overgedragen aan DutchView en de overige televisiestudio's alsmede NOB Decor werden overgenomen door United Broadcast Facilities. De televisiestudio's 7, 8 en 10, eindregie radio- en televisie alsmede de radiofaciliteiten werden overgenomen door Technicolor.

Op 1 januari 1995 werden de onderdelen voor het uitzenden van culturele, informatieve, minderheden- en jeugdprogramma's afgesplitst als Nederlandse Programma Stichting (NPS).

Op 29 januari 2015 werd het achtuurjournaal van de NOS niet uitgezonden, omdat een 19-jarige man met een goed gelijkend neppistool met geluiddemper het gebouw van de NOS op het Media Park in Hilversum was binnengedrongen. Hij eiste een aantal minuten zendtijd op tv, maar werd door de politie in een studio overmeesterd.^[3] Intussen werd het gebouw ontruimd. Door dit incident moest de NOS gedurende 66 minuten testbeeld uitzenden. NPO 2 kon hierdoor ook een tijd niet uitzenden, sommige programma's schoven door naar de volgende week.^[4] Het incident zorgde voor een discussie over de continuïteit van de nieuwsvoorziening.^[5]

Programmering

Op 5 januari 1956 vond de eerste uitzending van het NTS-journaal, de voorloper van het NOS Journaal, plaats. Vijfentwintig jaar later werd begonnen met een speciaal journaal voor de jeugd, het Jeugdjournaal. Van 1992 tot 2010 verzorgde de NOS samen met de VARA en de NPS ook het actualiteitenprogramma NOVA, dat in 2010 werd vervangen door Nieuwsuur. In 1995 werden de verschillende nieuwsbulletins van de omroepen op NPO Radio 1 vervangen door het Radio 1 Journaal.

Sinds januari 2007 is er op NPO 3 een speciale editie van het journaal voor een jonger publiek (18- tot 50-jarigen) genaamd het NOS Journaal op 3. NOS Headlines was de naam van het nieuwsbulletin op (o.a.) NPO 3FM van zes uur 's morgens tot zeven uur 's avonds. Het bulletin ging in 2000 van start als het 3FM Nieuws. Beide edities voor de jongere doelgroep (op NPO 3FM en NPO 3) zijn inmiddels opgegaan in NOS op 3. NOS op 3 bestaat sinds mei 2011.^[6]

Televisie

NOS-cameraploeg interviewt VVD-politicus Hans van Baalen op het Binnenhof in Den Haag

De programma's die de NOS zelf maakt staan in het teken van nieuws, actualiteiten en sport. De NOS is verantwoordelijk voor de volgende programma's:

NOS Evenementen - speciale, incidentele televisie-uitzendingen rond (inter)nationale gebeurtenissen, bijvoorbeeld over Prinsjesdag of de terroristische aanslagen op 11 september 2001. Hierbij werd vaak samengewerkt met redacties van andere omroepen (tot 2005 'NOS Actueel').
NOS Journaal - een nieuwsbulletin, variërend in lengte van 5 tot 30 minuten met daarin het laatste nieuws. Het programma wordt op NPO 1 en NPO 2 uitgezonden.
NOS op 3 - een journaal dat zich onderscheidt van het NOS Journaal. Het programma wordt op NPO 3 en NPO 3FM uitgezonden.
NOS Studio Sport - algemeen sportprogramma, met daarin live wedstrijdregistraties, sportnieuws, interviews en reportages. Ook vallen programma's als Studio Voetbal, Studio Sportzomer en De Avondetappe hier onder. De redactie van Studio Sport verzorgt tevens het NOS Sportjournaal.
NOS Jeugdjournaal - een journaal speciaal voor kinderen, uitgezonden op de kinderzender NPO Zapp.
Nieuwsuur - een actualiteitenprogramma in samenwerking met de NTR waarin zowel algemeen nieuws als sportnieuws naar voren komt. Nieuwsuur wordt gezien als opvolger van NOVA en het NOS Sportjournaal. Nieuwsuur wordt iedere avond om 21:30 uur uitgezonden op NPO 2. Nieuwsuur is sinds 2010 de opvolger van NOVA/Den Haag Vandaag.
NOS Gesprek met de minister-president - een kort gesprek op vrijdag (18.30 uur, NPO 1) met de minister-president.
Andere Tijden Sport - sportdocumentaires, samen met de VPRO en/of NTR.

Themakanalen

Naast de uitzendingen op NPO 1, 2 en 3 bestaan ook de kanalen NPO 1, 2, 3 Extra en het themakanaal NPO Politiek en Nieuws. Voorheen bestond het kanaal NPO Politiek en Nieuws nog in twee kanalen: NPO Nieuws en NPO Politiek. Deze kanalen zijn via digitale kabel-tv en internet te bekijken.

NPO Politiek en Nieuws herhaalt de laatste NOS-journaals, zendt regelmatig hele debatten van de Tweede Kamer uit, en soms worden op dit kanaal ook sportwedstrijden uitgezonden. Daarnaast is dit kanaal live bij grote gebeurtenissen en zendt ook Teletekst berichten uit als daar ruimte voor is.

Radio

Ook op de radio verzorgt de NOS nieuws- en sportuitzendingen. Enkele programma's zijn:

NOS Journaal - ieder uur een nieuwsbulletin op de publieke radiozenders en veel regionale radiozenders
NOS op 3 - nieuws en actualiteiten op NPO 3FM en FunX
NOS Langs de Lijn - sportprogramma, met interviews, discussies en reportages over sport
NOS Met het Oog op Morgen - radioprogramma op de late avond met aandacht voor de actualiteit
NOS Radio 1 Journaal - nieuws- en actualiteitenprogramma op NPO Radio 1
Nieuws en Co - programma met nieuws en actualiteiten, wetenschap, cultuur en diversiteit op NPO Radio 1 (samen met de redactie van Nieuwsuur (NTR))

Ook verzorgt de NOS speciale thema-uitzendingen rond nieuws- en sportevenementen, zoals Radio Tour de France tijdens de Ronde van Frankrijk en Radio Olympia tijdens de Olympische Spelen.

Bestuur

De NOS vormde, als omroep zonder leden, samen met het coördinatie- en samenwerkingsorgaan NPO (Nederlandse Publieke Omroep) één juridische organisatie: de Nederlandse Omroep Stichting. Om het bestuur binnen het publieke bestel te optimaliseren, is de Mediawet per 1 januari 2010 gewijzigd.^[7] Vooruitlopend daarop is – op aangeven van de minister van OCW – NOS-RTV verzelfstandigd. Sinds 1 januari 2009 is de NOS dan ook een zelfstandige organisatie met eigen statuten, met een statutaire directie bestaande uit Gerard Timmer (algemeen directeur), Geert Hofman (zakelijk directeur) en sinds 2011 met een eigen raad van toezicht met Johan van der Werf als voorzitter.^[8]

Diversen

De NOS neemt een interview af van een scholier die staakt tegen de 1040-urennorm
Op 17 december 2005 nam de NOS na 36 jaar afscheid van het vertrouwde beeldmerk met de ronde en stompe hoeken. Het nieuwe beeldmerk was ontworpen door het Engelse ontwerpbureau Lambie-Nairn, dat ook de huisstijl voor de Britse omroep British Broadcasting Corporation (BBC) ontwierp.^[9]
De NOS kwam op 6 mei 2009 in opspraak toen het moest toegeven een uitzending gemanipuleerd te hebben. Het kwam hiermee naar buiten toen weblog GeenStijl hen ervan beschuldigde dat het een applaus voor koningin Beatrix tijdens de Nationale Dodenherdenking van een dag eerder zelf van de feitelijke 14 tot 22 seconden had verlengd.^[10] Hoofdredacteur Marcel Gelauff verklaarde het voorval tegenover dagblad de Volkskrant als een ongelukkige montage. Bij het monteren van de beelden voor een nieuwsonderwerp in het journaal was een stilte gevallen, die de NOS niet vond passen en daarom opvulde met geluid. In dit geval een tweede uitzending van een deel van het applaus. Volgens Gelauff was het niet de bedoeling van de NOS om 'de BV koningin vooruit te helpen'.^[11]
Sinds oktober 2017 hanteert de NOS de term 'wit' in plaats van 'blank. 'Blank heeft de connotatie van reinheid, van schoonheid. Als zwart daartegenover staat, is dat blijkbaar vies', lichtte NOS-hoofdredacteur Marcel Gelauff in januari 2018 toe. De kwestie leidde tot Kamervragen van de PVV.^[12]
In mei 2020 ontstond ophef nadat uitlekte dat de NOS intern een prijs uitreikte voor 'journalistieke producties met veel diversiteit', de zogenaamde 'divibokaal'. Als gevolg van de ophef stopte de NOS met het uitreiken van deze prijs.^[13]
In oktober 2020 besluit de NOS haar logo van bedrijfswagens te verwijderen^[14] omdat medewerkers steeds meer te maken krijgen met agressie van buitenstaanders. In de berichtgeving rondom de pandemie veroorzaakt door COVID 19 en de maatregelen van de overheid daartegen wordt de NOS in groeiende mate bekritiseerd. Haar onafhankelijkheid wordt betwijfeld en ze wordt beschuldigd van ‘nepnieuws’ (fake news, een term overgewaaid uit de VS).

Externe links

Bronnen, noten en/of referenties

↑ Mediawet 2008. Overheid.nl. Gearchiveerd op 24 oktober 2017.
↑ De NOS in cijfers 2015 (pdf). NOS. Gearchiveerd op 12 augustus 2016.
↑ "NOS-redactie ontruimd wegens gewapende indringer", NOS, 29 januari 2015. Gearchiveerd op 11 augustus 2017.
↑ "Uitzending Wie is de Mol vanavond 20.30 uur NPO 1", de Volkskrant, 30 januari 2015. Gearchiveerd op 19 februari 2018.
↑ Joost de Vries, "NOS wilde wel, maar moest wachten op regie van NPO", de volkskrant, 30 januari 2015. Gearchiveerd op 19 februari 2018.
↑ NOS Journaal op 3 maakt plaats voor NOS op 3. Mediacourant (27 april 2011). Gearchiveerd op 17 januari 2022.
↑ Wet van 2 juli 2009 tot wijziging van de Mediawet 2008 in verband met onder meer de erkenning en de financiering van de publieke omroep. Overheid.nl (16 juli 2009). Gearchiveerd op 29 maart 2014.
↑ Stichting Nederlandse Omroep Stichting een feit. DutchMedia (18 januari 2009). Gearchiveerd op 21 februari 2018.
↑ (en) Lambie-Nairn idents increase NOS exposure. Design Week (15 december 2005). Gearchiveerd op 15 mei 2020.
↑ NOS trakteert Beatrix op extra applaus. GeenStijl (6 mei 2009). Gearchiveerd op 7 januari 2015.
↑ Michiel van der Geest, "NOS betreurt verlengen applaus voor Beatrix", de Volkskrant, 6 mei 2009. Gearchiveerd op 27 januari 2018.
↑ Beukers, Gijs, "NOS verruilt de aanduiding 'blank' voor 'wit' en dat leidt dan tot Kamervragen en een greep in de moppentrommel", de Volkskrant, 25-01-2018. Gearchiveerd op 26-1-2018. Geraadpleegd op 26-1-2018.
↑ https://www.ad.nl/binnenland/nos-hoofdredacteur-over-stoppen-divibokaal-onvoldoende-ingezien-dat-het-mensen-kwetst~aa5c9c81/
↑ de Jager, Nick, "Geweld en middelvingers nopen NOS logo te verwijderen van straalwagens", 15-10-2020. Gearchiveerd op 16 november 2020. Geraadpleegd op 29 januari 2021.

Zie de categorie Nederlandse Omroep Stichting van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Nederlandse Publieke Omroep

Omroep:	AVROTROS · BNNVARA · EO · HUMAN · KRO-NCRV · MAX · NOS · NTR · ON! · PowNed · VPRO · Ster · WNL · ZWART
Televisiezender:	NPO 1 · NPO 2 · NPO 3 (NPO Zapp · NPO Zappelin) · BVN
Radiozender:	NPO Radio 1 · NPO Radio 2 · NPO 3FM · NPO Radio 4 · NPO Radio 5 · NPO FunX
Digitale thema-televisiezender:	NPO 1 Extra · NPO 2 Extra · NPO Politiek en Nieuws
Digitale thema-radiozender:	NPO Sterren NL · NPO Radio 2 Soul & Jazz · NPO 3FM KX
Video on demand (terugkijken):	NPO Start · NPO Plus
Voormalige televisiezender:	NPO 3 Extra · 3voor12 Central · 3voor12 Onstage · Consumenten 24 · Dier en Natuur · NPO Doc · Dolcevita TV · Exploding Television · Familie 24 · Geschiedenis 24 · NPO Humor TV · Nederland-e · NPO Nieuws · NPO Spirit · NPO Sport · Sterren 24 · NPO Zappelin Extra
Voormalige radiozender:	NPO 3FM Alternative · NPO Radio 4 Concerten · NPO Radio 6 · NPO FunX Arab · NPO FunX Fissa · NPO FunX Hip Hop · NPO FunX Latin · NPO FunX Reggae · NPO FunX Slow Jamz · NPO FunX Amsterdam · NPO FunX Den Haag · NPO FunX Rotterdam · NPO FunX Utrecht

[1] Mediawet 2008. Overheid.nl. Gearchiveerd op 24 oktober 2017.

[2] De NOS in cijfers 2015 (pdf). NOS. Gearchiveerd op 12 augustus 2016.

[:0-3] "NOS-redactie ontruimd wegens gewapende indringer", NOS, 29 januari 2015. Gearchiveerd op 11 augustus 2017.

[4] "Uitzending Wie is de Mol vanavond 20.30 uur NPO 1", de Volkskrant, 30 januari 2015. Gearchiveerd op 19 februari 2018.

[5] Joost de Vries, "NOS wilde wel, maar moest wachten op regie van NPO", de volkskrant, 30 januari 2015. Gearchiveerd op 19 februari 2018.

[6] NOS Journaal op 3 maakt plaats voor NOS op 3. Mediacourant (27 april 2011). Gearchiveerd op 17 januari 2022.

[7] Wet van 2 juli 2009 tot wijziging van de Mediawet 2008 in verband met onder meer de erkenning en de financiering van de publieke omroep. Overheid.nl (16 juli 2009). Gearchiveerd op 29 maart 2014.

[8] Stichting Nederlandse Omroep Stichting een feit. DutchMedia (18 januari 2009). Gearchiveerd op 21 februari 2018.

[9] (en) Lambie-Nairn idents increase NOS exposure. Design Week (15 december 2005). Gearchiveerd op 15 mei 2020.

[10] NOS trakteert Beatrix op extra applaus. GeenStijl (6 mei 2009). Gearchiveerd op 7 januari 2015.

[11] Michiel van der Geest, "NOS betreurt verlengen applaus voor Beatrix", de Volkskrant, 6 mei 2009. Gearchiveerd op 27 januari 2018.

[12] Beukers, Gijs, "NOS verruilt de aanduiding 'blank' voor 'wit' en dat leidt dan tot Kamervragen en een greep in de moppentrommel", de Volkskrant, 25-01-2018. Gearchiveerd op 26-1-2018. Geraadpleegd op 26-1-2018.

[13] ttps://www.ad.nl/binnenland/nos-hoofdredacteur-over-stoppen-divibokaal-onvoldoende-ingezien-dat-het-mensen-kwetst~aa5c9c81/

[14] Jager, Nick, "Geweld en middelvingers nopen NOS logo te verwijderen van straalwagens", 15-10-2020. Gearchiveerd op 16 november 2020. Geraadpleegd op 29 januari 2021.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]