In dit artikel wordt een actuele gebeurtenis beschreven. Toelichting: Dorp wordt ontruimd wegens bergwand die dreigt in te storten De informatie op deze pagina kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn. |
Voormalige gemeente in Zwitserland | |||
---|---|---|---|
Situering | |||
Kanton | Graubünden | ||
District | Albula | ||
BFS/OFS/UST-code | 3512 | ||
Soort gemeente | Voormalige gemeente | ||
Coördinaten | 46° 40′ NB, 9° 36′ OL | ||
Algemeen | |||
Oppervlakte | 13,37 km² | ||
Inwoners (31-12-2013) |
128 | ||
Hoogte | 1144 m | ||
Overig | |||
Postcode | 7084 | ||
Detailkaart | |||
Foto's | |||
Brienz/Brinzauls gezien vanuit het westen. Het schip van de kerk wijst min of meer de richting aan waar de Piz Linard ligt. | |||
|
Brienz/Brinzauls is een dorp en voormalige gemeente in het Zwitserse kanton Graubünden en maakt deel uit van het district Albula. De Duitse naam is Brienz, de Reto-Romaanse is Brinzauls.[1] Het dorp ligt aan de voet van de Piz Linard. Tot het dorp wordt ook de buurtschap Vazerol gerekend, dat een kilometer westelijker ligt.
In 2015 is de gemeente gefuseerd met Alvaneu, Alvaschein, Mon, Stierva, Tiefencastel en Surava tot de nieuwe gemeente Albula/Alvra. In 2007 telde Brienz/Brinzauls 114 inwoners, in 2019 nog circa tachtig, in 2023 nog zeventig.
De helling boven het dorp en de ondergrond zijn instabiel, wat schade en gevaar oplevert. In mei 2023 wordt het dorp daarom ontruimd en het is onzeker of de bewoners na de verwachte bergstorting kunnen terugkeren. Al zo'n zes jaar tevoren werd duidelijk dat er vroeg of laat geëvacueerd zou moeten worden.[2]
Het gemeentewapen toont Borromeïsche ringen, die verwijzen naar het feit dat de Drie Bonden hier vergaderingen belegden in de hof Vazerol, mogelijk maar af en toe. De ringen zijn geel op een blauw vlak, in heraldische termen goud en lazuur. De kleuren verwijzen naar de Zehngerichtenbund, de noordelijkste bond van deze 14e en 15e-eeuwse vrijstaat.[3] Het dorp lag aan de zuidgrens van de Zehngerichtenbund.
Het dorp ligt op 1144 meter hoogte op een terras in een aardverschuivingsgebied. Het bevindt zich op de noordhelling van het dal van de Albula, op een kleine kilometer van de rivier. De doorgaande wegen en ook de Albulaspoorlijn aan de zuidkant van de rivier volgen overwegend het dal en lopen dus in oost-westrichting. De smalspoorlijn is sinds 2008 een werelderfgoed.[4] Het dorp heeft overigens geen aansluiting op deze lijn; spoorreizigers nemen vanaf Chur de PostAuto.
De rotsplaat waarop het dorp gebouwd is, ligt op een honderdvijftig meter dikke laag vervormbaar gesteente en schuift in delen naar de vallei toe,[5][6] zodat er breuken ontstaan in huizen en wegen.[7][8] De buurtschap Vazerol ligt echter buiten het schuivende gebied.
De verschuivingen zijn al sinds de 19e eeuw bekend, maar gaan steeds sneller. Sinds 2017 zijn grote verbouwingen en nieuwbouw verboden. Bij metingen in 2019 bleek dat het dorp een meter per jaar verschoof;[1] geen enkel ander dorp in Zwitserland bewoog zo snel.[8]
In mei 2023 wordt het dorp ontruimd omdat de zuidflank van de Piz Linard, op ruim tweehonderd meter ten noorden van het dorp, dreigt in te storten. 22 miljoen kubieke meter rots is instabiel[8] en een middendeel, aangeduid als Insel (eiland) schuift steeds sneller naar beneden. Metingen in dit deel van twee miljoen kubieke meter gaven in november 2022 een snelheid van 24 millimeter per dag aan; eind maart 2023 was dat 36 mm en in de eerste week van mei 84 tot meer dan 100 mm per dag.[9] Het onderste deel van het eiland kwam in april zelfs al tot 250 millimeter per dag. Overnachten in het dorp is vanaf de nacht van 12 op 13 mei 2023 verboden. Als blijkt dat de instorting aanstaande is, zullen mensen en huisdieren geëvacueerd worden. Het is niet bekend of de bewoners kunnen terugkeren.
Naar verwachting zal een deel van de wand binnen enkele weken instorten. Geologen houden rekening met drie scenario's:
In alle gevallen zal Brienz/Brinzauls getroffen worden.[10][11]
Vanwege de grote hoeveelheid instabiel materiaal wordt de situatie in Zwitserse media op voorhand vergeleken met de bergstorting van Bondo. In het Zwitserse dorp Bondo stortte in 2017 drie miljoen m³ gesteente naar beneden.
De bewegingen op de berg worden sinds 1930 in de gaten gehouden.[12] Al in 2019 was er een waarschuwingssysteem, zodat bewoners voor een instorting minstens zes uur de tijd zouden hebben om te evacueren. Ook is er een verkeerslichtensysteem dat op de doorgaande weg door Brienz/Brinzauls automatisch rood licht geeft als er vallend gesteente dreigt.
Bronnen, noten en/of referenties
|
Artikel Brienz/Brinzauls in de Nederlandse Wikipedia nam de volgende plaatsen in de lokale populariteitsranglijst in beslag:
De gepresenteerde inhoud van het Wikipedia-artikel werd in 2023-05-27 geëxtraheerd op basis van https://nl.wikipedia.org/?curid=788657