Beatrix Potter

Beatrix Potter (1913)

Beatrix Potter (Londen, 28 juli 1866 – Sawrey, 22 december 1943) was een mycologe, natuurbeschermster, zelfstandig onderneemster, schrijfster en illustratrice van kinderboeken. Haar doorbraak als wereldberoemd auteur begon met de publicatie van Peter Rabbit en zijn familie (1902). Ze werd in 1866 in Londen geboren, in een welgesteld gezin.

Zoals gebruikelijk was voor welgestelde vrouwen in het victoriaanse tijdperk werd zij thuis onderwezen door gouvernantes.^[1] Hierdoor kwam ze weinig met andere kinderen in contact.

In haar jeugd kwam Beatrix Potter veel in aanraking met dieren en met de natuur. Vooral in de zomer, als haar vader een landhuis huurde, eerst in Schotland en later in het Lake District. De vele kleine huisdieren in het gezin werden door haar geobserveerd en getekend.^[2] Beatrix Potter heeft een aantal jaren schimmelonderzoek gedaan. Haar onderzoek heeft pas sinds 2000 deugdelijk aandacht gekregen.^[3][4][5] Zij heeft onder andere een bijdrage geleverd aan de discussie over symbiose. Zij betoogde dat de symbiosetheorie van Simon Schwendener onvolledig was.^[6]

In 1905 vroeg Beatrix Potters redacteur, Norman Warne, de zoon van haar uitgever, haar ten huwelijk. Hij werd echter ziek, en stierf slechts een paar weken na het aanzoek.^[7] Datzelfde jaar kocht Beatrix Potter Hill Top, een boerderij in Sawrey in het Lake District. In 1913 trouwde zij met William Heelis, een plaatselijke advocaat, en ging permanent in Sawrey wonen.^[8] Naast schrijven en schilderen wijdde Potter zich hoofdzakelijk aan het boerenbedrijf en de Herdwick-schapenfokkerij.^[8][9][10]

Toen Beatrix Potter in 1943 stierf was ze dankzij haar boeken en handel een rijke vrouw. Ze liet meer dan 1600 hectare natuur en vijftien landerijen na aan de staat, via de National Trust. Dit is een van de grootste donaties aller tijden aan National Trust.^[11][12]

Artistieke en literaire carrière

Potters artistieke en literaire interesses zijn sterk beïnvloed door sprookjes, elfjes en fantasy. Zij theoretiseerde over klassieke West-Europese sprookjes, net als verhalen uit het Oude Testament en Harriet Beecher Stowes De hut van Oom Tom. Ze groeide op met onder andere de Fabels van Aesopus, de sprookjes van Gebroeders Grimm en Hans Christian Andersen,^[13] Schotse volksverhalen en mythologie, werken uit de Duitse Romantiek en van William Shakespeare: ze leerde graag zijn toneelstukken uit haar hoofd.^[14] Zij genoot ook van Lewis Carrolls Alice in Wonderland, naar eigen zeggen vooral vanwege de tekeningen van John Tenniel.^[15] Potter bestudeerde boekillustraties sinds haar vroege jeugd en ontwikkelde haar eigen smaak: de illustrators die zij bewonderde zouden een blijvende invloed op haar hebben.^[16] Toen Potter met overtuiging begon te illustreren koos ze eerst traditionele verhalen, zoals De gelaarsde kat, Assepoester, Roodkapje en Ali Baba en de veertig rovers.^[17] De meeste van haar illustraties kwamen echter voort uit haar eigen fantasie, waar haar huisdieren een belangrijke rol in speelden: muizen, konijnen, kittens en cavia's.^[18]

Potters professionele carrière als schrijfster en tekenares van kinderverhalen begon in 1890. Zij en haar broer wilden geld verdienen met de verkoop van hun eigen kerstkaarten. Beatrix Potters kenmerkende, eigen stijl was opvallend.^[19] Vanaf diezelfde tijd begonnen verschillende tijdschriften, uitgevers en bedrijven haar illustraties te kopen. Door dit succes werd Potter vastbesloten om haar verhalen en tekeningen zelf te publiceren.^[20]

Het ontstaan van Pieter Konijn

Potter schreef brieven naar kinderen van een van haar gouvernantes, Annie Carter Moore. Toen zij op een dag niets meer wist om te schrijven, verzon ze een verhaal over vier konijntjes, Flopsie, Mopsie, Wipstaart en Pieter. Deze brief is een van de beroemdste literaire brieven van de wereld geworden.^[21] De publicatie van het navolgende kinderboek The Tale of Peter Rabbit, uitgegeven door Frederick Warne, was direct een succes. De kinderboekenreeks werd voortgezet. Potter gaf het boek, en de meeste in de erop volgende Beatrix Potter-kinderboekenreeks, uit in klein formaat, zodat een kind het zelf kon vasthouden.^[22]

Ondernemersschap

Beatrix Potter verzekerde zichzelf en haar uitgever, Frederick Warne & Co, dankzij haar zakeninstinct van een immens inkomen.^[23] Reeds in 1903 patenteerde zij een pop van Peter Rabbit, welke zij zelf ontworpen had. Dit markeerde de start van de verkoop van een reeks handelswaar waaronder tekenboeken, bordspelletjes, behangpapier, beeldjes, babydekentjes en porseleinen theeserviezen.^[24] De allereerste vertaling van haar werk was die in het Nederlands en verscheen reeds in 1912 onder de titel Het Verhaal van Pieter Langoor bij de Rotterdamse uitgeverij Nijgh & Van Ditmar.

Beatrix Potter: mycologische illustratie van het voorplantingssysteem van de schimmel Hygrocybe coccinea

Thematiek

Er bestaan vele verschillende interpretaties van Potters literaire werk, de oorsprong van haar kunst, haar leven en haar relatie tot de tijdsgeest. Deze interpretaties bevatten literair kritische evaluaties van haar kinderboeken corpus. Judy Taylor, That Naughty Rabbit: Beatrix Potter and Peter Rabbit (herzien: 2002) beschrijft de eerste publicaties en vele edities.^[25]

Potters werk en leven op de landerijen en boerderijen wordt uitgebreid besproken door Susan Denyer en andere auteurs in de publicaties van een Engels tijdschrift van goede doelenorganisatie, met als doelstelling het behoud van "plaatsen van historisch belang of natuurlijke schoonheid" in Engeland, Wales en Noord-Ierland. The National Trust.

Potters werken als wetenschappelijk illustratrice en mycologe zijn terug te vinden in verscheidene hoofdstukken uit Linda Lears Beatrix Potter: A Life in Nature, 2007; Beatrix Potter: The Extraordinary Life of a Victorian Genius. 2008, UK.

Nalatenschap

Beatrix Potter, ‘Certificate of registration for a Peter Rabbit doll, 1903’ © Frederick Warne & Co. 2006

De boerderij en het landelijke gebied eromheen hebben altijd een belangrijke rol gespeeld in Potters verhalen. Vele van haar illustraties laten plekken aan het Lake District zien die onveranderd zijn gebleven. Potter schonk een aantal van haar mycologische en andere wetenschappelijke tekeningen aan het Armitt Museum. Deze worden tot op de dag van vandaag gebruikt om soorten te determineren.^[26] Dankzij haar boerenbedrijven, een erfenis van haar ouders en de royalty's van haar boeken kon ze stukken land aankopen en schonk deze aan staat als beschermd natuurgebied: die landerijen maken nu deel uit van Nationaal park Lake District.

Hill Top, Potters woonhuis in Sawrey, is een toeristische bezienswaardigheid: men kan hier onder andere haar gebruiksvoorwerpen en vroege merchandise bekijken, en de delen van het huis en de tuin zien die ze natekende voor haar boeken.

Verfilming

Het levensverhaal van Beatrix Potter werd verfilmd door Chris Noonan in de film Miss Potter uit 2006. De hoofdrollen werden vertolkt door Renée Zellweger en de Schotse acteur Ewan McGregor.

Trivia

• Beatrix Potters achtergrond als natuurwetenschapster is onder andere zichtbaar door het personage Benjamin Wollepluis, dat verdacht veel op een paddenstoel lijkt.
• Potters boeken worden nog steeds over de hele wereld verkocht, in vele talen. Haar verhalen worden daarnaast herverteld binnen muziek, film, ballet en animatie.
• In 2015 werd een ongepubliceerd manuscript van Potter ontdekt.^[27] Het manuscript is ontdekt in het archief van het Londonse Victoria en Albert museum door Jo Hanks. Het boek, The Tale of Kitty-in-Boots, werd op 1 september 2016 gepubliceerd in verband met de 150^e geboortedag van Beatrix Potter.^[28] Het boek is geïllustreerd door Quentin Blake.
• Een attractie gewijd aan het werk van Beatrix Potter is te vinden in Bowness-on-Windermere.

Externe links

• (en) Officiële site
• Beatrix Potter op www.ploegsma.nl

Zie de categorie Beatrix Potter van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.